HANINFO – Danas je Velika Gospojina, praznik žena i dece

Srpska pravoslavna crkva danas obeleževa Veliku Gospojinu, odnosno praznik Uspenja Presvete Bogorodice, jedan od najvećih hrišćanskih praznika.
Presveta Bogorodica poživela je još dosta dugo posle vaznesenja Hristovog, a vest da će se za tri dana upokojiti doneo joj je arhangel Gavrilo dok se molila. Obradovana vešću, poželela je da pre odlaska još jednom vidi sve apostole i želja joj je bila ispunjena.
Praznik Velika Gospojina izdvaja se i kao praznik žena i dece. Danas se ne rade nikakvi poslovi, to je dan posvećen praznovanju. Vernici dan počinju liturgijom, na kojoj se i pričešćuju posle 14-dnevnog posta.

Crkva „Bogorodičino uspenje“ se nalazi u selu Mrtvica, 14 kilometara od Vladičinog Hana, na izlazu iz Grdeličke klisure. Smešten je na platou jedva širem od samog manastira sa kojeg se pruža veličanstven i nezaboravan pogled na okolinu. Građevina je neobična zbog raznolikosti oblika i graditeljskih faza. Prema predanju, temelji manastira postavljeni su krajem petog ili početkom šestog veka. Unutrašnjost je oslikana u vizantijskom stilu.

Ostaci građevina u njenoj okolini ukazuju da je sagrađena nedaleko od antičkog utvrđenja i da je nekada pripadala manastirskom kompleksu. Danas je ova svetinja ženski manastir, a donedavno je bila parohijalna crkva. Dugo trajanje crkve nadovezuje se na okruženje iz koga je ponikla. Njena trikonhalna osnova opredeljuje se u ranovizantijsko razdoblje u V ili VI veku. Na ranovizantijskim temeljima u prvoj polovini XVII veka sagrađena je i oslikana crkva. Nešto kasnije uz severnu stranu je dozidan paraklis. Veliku obnovu crkva je doživela od 1837. do 1843. godine, a 1866. godine je obnovljen i hram. U XIX veku duž južne, zapadne i dela severne fasade dograđen je otvoren trem na masivnim kamenim stubovima.Današnja crkva je trikonhalna građevina sa pripratom, paraklisom i otvorenim tremom sa tri strane.Crkva je zidana od lomljenog i pritesanog kamena.